19.03.12

In eerdere blogs schreef ik over deelcultuur en interrealiteit, termen die naar mijn idee passend zijn voor de samenleving van dit moment. Manuel Castells deed in 'The Information Age: Economy, Society and Culture' een tal van opmerkelijke voorspellingen voor de 21e eeuw. Hij zag na de industrialisering een ontwikkeling naar de informatiesamenleving, waar digitalisering een grote rol speelt. Hij omschrijft de space of flows, de beleving van ruimte als plaats. Je zou kunnen zeggen dat hij de interrealiteit hiermee beschrijft. Deze nieuwe ideologie zal er voor zorgen voor "het einde van de geschiedenis" en onze ruimtebeleving vernietigen.
Niet alleen de ruimte zal verdwijnen. De komst van de digitalisering brengt een nieuwe wereldeconomie met zich mee. Computergestuurd en 24/7 aan de gang. Deze ontwikkeling maakt tijd onbelangrijk. De tijd is versnipperd, flexibel en dynamisch. De tijdloze tijd zou je kunnen zien als een eeuwig heden. Onder leiding van deze tijdloze tijd zal een reeks aan economische crisissen ontstaan. Daarnaast zal het verdwijnen van het historisch besef een ontkenning van de dood betekenen. Leven in het nu zal de samenleving compleet veranderen. De elite zal het meeste profiteren van de veranderingen die de 21e eeuw met zich mee brengt. Deze groep duidt Castells aan als de eerste wereld. De minder kansrijke mensen vormen de vierde wereld. Hierbij wordt vooral gedoeld op buitenwijken van steden waarin veel mensen wonen die laag op de sociaal-maatschappelijke ladder staan. De informatiesamenleving zal hier zorgen voor een neerwaartse spiraal. De werelden zullen steeds verder van elkaar verwijderd raken.
Het is een feit dat veel buitenwijken in steden veranderen in ghetto's waar regelmatig rellen plaatsvinden zoals in Parijs of Londen. Er is protest tegen de oneerlijke verdeling tussen kansarm en kansrijk. Dit zijn lokale bewegingen, maar door de komst van de informatiemaatschappij wordt het steeds eenvoudiger om globale bewegingen te starten. We zien dit terug in wereldwijde protestacties zoals Climate Camp en Occupy. Er is geen sprake van een woordvoerder, de beweging wordt globaal gestimuleerd maar lokaal uitgevoerd. Organisatie voor bijeenkomsten en acties worden via digitale media gecommuniceerd.
Veel van Castells voorspellingen lijken zeer treffend. Netwerken zijn niet meer lokaal maar worden globaal en het individu is daar binnen belangrijker dan ooit. Deze is onafhankelijk van ruimte en tijd en kan zijn of haar talenten overal benutten. Het individu is geen vertegenwoordiger meer van een bepaald instituut maar van zijn eigen normen en waarden, voorkeuren en gedachten. Door de veranderingen in de samenleving lijken de mogelijkheden lijken eindeloos. De onzekerheid en onduidelijkheid die ontstaat door het veranderende wereldbeeld brengt een groot aantal keuzemogelijkheden met zich mee. In een uitzending van VPRO thema, 'de BV IK' zien wij twintigers in Nederland die deze keuzestress ervaren. Beïnvloed door digitale media en de veranderende samenleving zijn zij op jonge leeftijd bezig met carrière maken, netwerken en zelfontwikkeling. Een typerend gevolg voor de generatie eerste wereldburgers van Castells.

Gebruikte bronnen:
De Nieuwe Wereld, De Automaat.
Jan-Hendrik Bakker, Welkom in Megapolis, pp 105 tm 108.
Studieversie van Jul DEBROUX, Het globaal casino. De netwerksamenleving van Manuel
Castells,